Farþegatölur 2018

Hverjir hafa tekjur af farþegaskipum?

• Ríkið: Fær skatttekjur í formi vitagjalda og tollafgreiðslugjalda
• Hafnir: Tekjur af hafna- og þjónustugjöldum
• Þjónustuaðilar: Eru þeir aðilar sem þjónusta skipin beint
• Skipaumboðsmenn: Sjá um að þjónusta skipið, annast samskipti við hafnir, opinbera aðila og innlenda birgja
• Ferðaþjónustuaðilar: Skipuleggja ferðir fyrir skipafélögin
• Rútufyrirtæki og leiðsögumenn:  Koma ferðamönnum á leiðarenda undir leiðsögn
• Birgjar: Sjá um aðföng um borð í skipin
• Aðrir þjónustuaðilar: Viðgerðir á ýmiskonar búnaði,skemmtikraftar, sorphirða o.þ.h.

 Reikna má að árið í fyrra skilji heimsóknir farþegaskipa á milli 7 og 8 milljarða eftir sig hér á landi. Um 300 heilsárs störf verða til vegna skipanna. Mörg þessara starfa verða til á landsbyggðinni.

Hvað eyða farþegar miklu í landi?

Árið 2014 var gerð könnun á vegum GP Wild og kom þá í ljós að:

• Meðaleyðsla farþega vegna 8 klst. stopps var 79 evrur
• 85% farþegana var að koma í fyrsta sinn til Íslands
• 60-70 % farþegana fara í skipulagðar ferðir
• Áhafnarmeðlimir eyða að meðaltali 11 evrum í hverju stoppi

 Ný GP Wild könnun var framkvæmd sumarið 2018 og munu niðurstöður liggja fyrir á nýju ári. Fréttatilkynning verður send út af Cruise Iceland, þegar niðurstöður liggja fyrir. Gaman er að segja frá þvi að Cruise Iceland er tilnefnt til Wave Awards 2019 fyrir góða markaðsetningu á Íslandi.

Eldsneyti 

Sú meginregla sem í gildi er kemur fram í reglugerð nr. 124 frá 2015 um brennisteinsinnihald í tilteknu fljótandi eldsneyti. Reglugerðin gildir um brennisteinsinnihald í skipaeldsneyti, skipadísilolíu, skipagasolíu, svartolíu og gasolíu hér á landi og í mengunarlögsögu Íslands. Það ákvæði sem kveður á um heimild til notkunar er í 4. 5. og 6. grein reglugerðarinnar og helstu ákvæðin þessi og gildir um öll skip:

Í mengunarlögsögu Íslands gildir almennt sú regla að skip mega brenna svartolíu með brennisteinsinnihaldi að hámarki 3,5%.

• Brennisteinsinnihald í skipaeldsneyti, þ.m.t. svartolíu sem er notuð eða er ætluð til nota í skipum eða bátum, sem notað er hér á landi og í mengunarlögsögu Íslands skal vera að hámarki 3,5% (m/m), að undanskildu eldsneyti til skipa sem nota viðurkenndar aðferðir til að draga úr losun í lokuðu kerfi.
• Brennisteinsinnihald skipadísilolíu skal vera að hámarki 1,5% (m/m).
• Brennisteinsinnihald skipagasolíu skal vera að hámarki 0,1% (m/m).
• Um farþegaskip, sem taka 12 farþega eða fleiri, gilda þó aðrar reglur. þar má hámarks brennisteinsinnihald ekki fara yfir 1,5% til 1. janúar 2020, en síðan gilda lægri viðmið.
• Þegar farþegaskip leggjast að bryggju í íslenskri höfn er slökkt á aðalvélum skipsins. Ljósavélarnar eru hins vegar áfram í gangi enda orkuþörfin mikil.
• Öllum skipum við bryggju er skylt að nýta sér rafmagn úr landi í stað skipaeldsneytis ef það er mögulegt.
• Það gildir auðvitað líka um stór skip eins og farþegaskip en dreifikerfi raforku eru því miður vanbúin til að veita slíka þjónustu enda kalla slík skip á háspennutengingar
• Íslenskar hafnir eiga að óbreyttu enga möguleika á að fjármagna landtengingar stórra skipa án verulegrar aðstoðar ríkisins, enda um milljarða fjárfestingar að ræða.
• Frá og með 1. janúar 2020 má brennisteinsinnihald í skipaeldsneyti sem notað er hér á landi og í mengunarlögsögu Íslands ekki vera meira 0,5% (m/m). Þetta mun einnig gilda um öll heimshöfin fyrir utan þau svæði sem í dag eru skilgreind mx. 0,1 % (ECA svæði).Framangreint ber með sér að frá árinu 2020 verður tæplega mögulegt að nota svartolíu nema skip séu útbúin hreinsibúnaði og sá búnaður nægi til að brennisteinsinnihald fari ekki yfir 0,5%.
• Ísland hefur nú fullgilt viðauka VI við MARPOL samninginn og tók fullgildingin gildi 22. febrúar 2018.

Lofthreinsikerfi og úrgangur

• Mörg farþegaskip eru með sérstakar síur til varnar því að sót berst út í andrúmsloftið.
• Ný lofthreinsikerfi farþegaskipa hafa þá eiginleika að minnka losun brennisteinstvíoxíðs (So2) um 98 %.
• Brennisteinstvíoxið (SO2) er algengt mengunarefni sem losnar út í umhverfið við brennslu á jarðefnaeldsneyti. Losun SO2 er langmest frá flugvélum, þar næst frá bílum en lang minnst frá skipum.
• Sífellt fleiri farþegaskip eru útbúin sólarrafhlöðum til þess að draga úr þörfinni fyrir mengandi orkuframleiðslu.
• Útgerðir farþegaskipa leggja metnað sinn í að skipin losi hvergi í heiminum ómeðhöndlað skólp.
• Farþegaskip flokka allan sinn úrgang sem komið er til móttökuaðila í höfn.

Nýsköpun

• Útgerðir farþegaskipa leggja áherslu á að endurnýja flota sinn samkvæmt bestu fáanlegri tækni.
• Þannig verða á næstu átta árum smíðuð yfir 90 ný skip. Af þeim verða 18 knúin með náttúrugasi (LNG) og 22 þessara skipa verða sérsmíðuð fyrir heimskautasvæðin.
• Útgerðirnar verja á annað hundrað milljörðum króna til að gera skipin umhverfisvænni, því það er orðin krafa hjá flestu löndum.
• Spennandi möguleikar eru á að þróa nýja þjónustu og vörur fyrir farþegaskipin og gesti þeirra, auka fjölbreytni í framboði afþreyingar, skoðunarferða, hugbúnaðar og marvíslegra þjónustuþátta.
• Þannig getur íslensk hugmyndaauðgi og nýsköpun stuðlað að enn frekari verðmæta sköpun og virðisauka þessarar ört vaxandi þjónustugreinar.

Leiðbeiningar fyrir ferðamenn

• Þann 29. október 2018 varð Ísland hluti af starfsvæði AECO.
• Association of Arctic Expedition Cruise Operators (AECO) eru alþjóðleg samtök rekstraraðila leiðangursfarþegaskipa og samstarfsaðila þeirra á norðurslóðum, sem helga sig umhverfisvænum, öruggum og tillitssömum rekstri skemmtiskipa. AECO hefur um 70 alþjóðlega meðlimi – þar á meðal eru 40 skiprekendur, eigendur og stjórnendur, og 50 leiðangursdarþegaskip – og er því í forsvari fyrir meirihluta þeirra sem stunda slíkan rekstur á norðurslóðum. Meðlimir AECO sigldu með alls 26.000 farþega til Svalbarða, Grænlands, Íslands, Kanada og Frans Jósefslands árið 2018. Cruise Iceland og North Atlantic Agency á Íslandi eru meðlimir í AECO.
• Starfssvæði samtakanna nær yfir Svalbarða, Jan Mayen, Grænland, norðurhluta Kanada og norðurskautsþjóðgarðinn í Rússlandi, sem og Ísland frá árinu 2019.
• Samtökin hafa sett saman fjölda reglna sem meðlimum þeirra er skylt að fylgja. Þar á meðal eru reglur er varða starfsemi, dýralíf, gesti, ákveðna staði og annað

 Hvað eru Faxaflóahafnir sf. að gera í umhverfismálum?

• Faxaflóahafnir eru með vottað ISO 14001 umhverfisstjórnunarkerfi síðan haustið 2017.
• Faxaflóahafnir hafa undirritað 10 ára samstarfssamningur við Skógræktina.  Ræktaður verður skógur í nafni Faxaflóahafna í landi Klafastaða í Hvalfjarðarsveit, sem er í eigu Faxaflóahfna sf. Áætlað er að planta í kringum 1-3 hektara ár hvert til að kolefnisjafna útblástur frá eigin starfsemi.
• Langflest farþegaskip með viðurkennt umhverfisstjórnunarkerfi njóta afsláttar af úrgangsgjaldi Faxaflóahafna sf.
• Í samþykktri gjaldskrá Faxaflóahafna sf. fyrir árið 2018 var sett inn nýtt ákvæði til bráðabirgða um að bátar sem alfarið eru knúnir rafmagni og notaðir til skipulagðra siglinga með farþega séu undanþegnir bryggju- og lestargjaldi til ársloka 2025.
• Landtengingar draga úr losun gróðurhúsalofttegunda og annari mengun frá skipum í höfn. Árið 2016 var öllum þeim skipum sem geta tengst við höfn gert skylt að gera svo hjá Faxaflóahöfnum.
• Ekki er hægt að landtengja farþegaskip eins og staðan er í dag.  Landtengingar farþegaskipa kalla á sér lausn vegna orkuþarfa (háspenna).
• Faxaflóahafnir og Hafnasamband Íslands hafa skrifað undir áskorun The Arctic commitment um bann við notkun á svartolíu í Norðurhöfum.
• Faxaflóahafnir sf. og Hafnasamband Íslands hafa skorað á íslensk stjórnavöld að fullgilda Viðauka VI í Marpol samningnum að taka um ECA svæði (Emission control area) innan efnahagslögsögu Íslands. Ísland hefur nú fullgilt viðauka VI við MARPOL samninginn og tókfullgildingin gildi 22. febrúar 2018.
• Faxaflóahafnir sf. eru eitt 130 fyrirtækja á Íslandi sem hafa skuldbundið sig til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda (Parísarsamkomulagið, COP21)
• Faxaflóahafnir sf. hafa haldið grænt bókhald frá árinu 2006. Í grænu bókhaldi eru eftirfarandi þættir vaktaðir:
  – Raforka (eigin notkun og sala),
  – Heitt og kalt vatn (eigin notkun og sala),
  – Eldsneytisnotkun eigin tækja og losun gróðurhúsalofttegunda,
  – Pappírsnotkun á hvern starfsmann,
  – Úrgangur og spilliefni, bæði frá starfsemi Faxaflóahafna sf. og annarrar starfsemi á hafnarsvæðinu ásamt úrgangi frá skipum,
  – Mengunaróhöpp sem eru tilkynningarskyld,
  – Dýpkun hafna og ráðstöfun dýpkunarefna,
  – Landfyllingar á hafnarsvæðum.
• Faxaflóahafnir sf. hafa haldið útstreymisbókhald frá árinu 2017. Bókhaldið byggir á þeirri forsendu að útblástur skipa er reiknaður frá því að það kemur inn fyrir hafnarmörkin þangað til það fer út fyrir hafnarmörk aftur. Útblásturinn er því reiknaður bæði við siglingu skipa innan hafnar og við bryggju.